Komunikat z obrad grup roboczych do spraw: wynagradzania nauczycieli oraz innych pracowników oświaty, a także finansowania oświaty – powołanych przez Zespół do spraw statusu zawodowego pracowników oświaty
Warszawa, 12. stycznia 2017 r.
Gwarancja poziomu wynagradzania nauczycieli, rekonstrukcja systemu płac, który uwzględniałby mechaniczny automatyzm w jego kształtowaniu z uwzględnieniem obiektywnych wskaźników makroekonomicznych, urealnienie uposażeń pedagogów do rzeczywistych kwot przez nich otrzymywanych, zmiany w systemie finansowania oświaty – to najważniejsze z postulatów poruszonych przez przedstawicieli Krajowej Sekcji Oświaty i Wychowania NSZZ „Solidarność” podczas obrad grup roboczych w ramach Zespołu do spraw statusu zawodowego pracowników oświaty.
W spotkaniu uczestniczyli przedstawiciele Ministerstw: Edukacji Narodowej; Rodziny, Pracy
i Polityki Społecznej; Rozwoju i Finansów, Kultury i dziedzictwa Narodowego, Rolnictwa
i Rozwoju Wsi, Sprawiedliwości, Środowiska, Spraw Wewnętrznych i Administracji, Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej; reprezentanci samorządowych Związków: Powiatów Polskich, Miast Polskich, Gmin, Województw RP, Unii: Metropolii Polskich i Miasteczek Polskich. Strona związkowa była reprezentowana przez trzy centrale reprezentatywne w rozumieniu ustawy o Radzie Dialogu Społecznego. Po dokonaniu wprowadzenia MEN przedstawił wstępne koncepcje dotyczące wynagradzania nauczycieli i finansowania zadań edukacyjnych. Byłyby one podobne do systemu wynagradzania jak w służbach cywilnych, co wiązałoby się z zawarciem umowy, mianowaniem itd. Tu obowiązywałoby wartościowanie stanowisk pracy, okresowe oceny pracy itp.
Drugą propozycją było przypomnienie projektu zmian Karty Nauczyciela w zakresie o z 2013 roku. Wówczas zakładano rozliczanie średnich wynagrodzeń nauczycieli wszystkich stopni awansu zawodowego z jednej wspólnej puli, w jednakowej wysokości. W tym miejscu przypomnieliśmy, że zarówno wtedy, jak i dziś ta propozycja spotkała się negatywną opinią KSOiW NSZZ „Solidarność”.
Strona NSZZ „Solidarność” wypomniała przedstawicielom samorządów, że zgłaszanie postulatu zmniejszenia liczby składników wynagrodzenia w ogólnej jej strukturze jest bałamutne, a powoływanie się przy tej okazji na wzrost motywacyjności systemu płac nauczycieli jest po prostu nieuczciwe. Budowanie motywacyjności nie polega na obniżeniu wynagrodzenia poprzez likwidację niektórych dodatków do płacy. Ponadto liczba składników wynagrodzenia nauczycieli nie odbiega od liczby elementów uposażeń innych profesji (np. służby cywilne czy mundurowe), a pracownicy samorządowi posiadają nawet nieco większą ich liczbę.
Przedstawiciele KSOiW NSZZ „Solidarność” przypomnieli zobowiązanie minister edukacji narodowej, złożone podczas spotkania roboczego MEN z reprezentatywnymi związkami zawodowymi w sprawie płac nauczycieli w 2016 roku, które odbyło się 20. kwietnia ubiegłego roku. Obietnica ta dotyczyła policzenia i przeliczenia etatów nauczycieli w Systemie Informacji Oświatowej i pełnym uwzględnieniu ich w systemie płacowym. Zdaniem NSZZ „Solidarność” nieuwzględnianie etatów pedagogicznych ukrytych w godzinach ponadwymiarowych dekomponuje system wynagradzania nauczycieli.Dlatego już od kilku lat postulatem KSOiW NSZZ „Solidarność” jest rekonstrukcja przepisów dotyczących wynagradzania nauczycieli, która to propozycja została z całą mocą przypomniana podczas spotkania. Dotyczy ona wyłączenia niektórych składników kształtujących obecnie tzw. „średnie wynagrodzenie nauczycieli” na poszczególnych stopniach awansu, które łączą z innymi „świadczeniami wynikającymi ze stosunku pracy …”. Do składników tych zaliczyliśmy dodatki: wynikające z pełnienia funkcji kierowniczych, dla nauczycieli doradców metodycznych i konsultantów, dodatkowe wynagrodzenie roczne, odprawy emerytalno-rentowe oraz odprawy z tytułu rozwiązania stosunku pracy, a także wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe. Przyjęcie tej zasady byłoby bardziej obiektywne i miarodajne. Dopiero po uwzględnieniu tych postulatów przedstawiona została koncepcja przebudowy systemu wynagradzania nauczycieli w oparciu o automatyczne mechanizmy jego regulowania, które kształtowałyby wielkość wynagrodzenia nauczycieli na podstawie wielkości przeciętnego wynagrodzenia nauczycieli. Strona MEN zobowiązała się do przeliczenia przedstawionej koncepcji, dobrania wskaźników w granicach kwot obecnie obowiązujących. Szczegółowe wyliczenia MEN zobowiązał się przedstawić podczas kolejnego spotkania grupy roboczej. W trakcie dyskusji wyłoniła się ogólna koncepcja finansowania zadań oświatowych. Zgodzono się, że musi się to odbywać w oparciu o wypracowane standardy edukacyjne, uwzględniające pewne warunki: np. liczbę uczniów w oddziałach, warunki demograficzne, geograficzne, małe szkoły itp. Ponadto subwencja oświatowa powinna być naliczana na dwa człony obejmujące oddziały (w tym małe), jak i na ucznia (wagi). Te rozwiązania będą szeroko dyskutowane podczas kolejnych prac. Ciekawa intencja pojawiła się podczas prac nad zasadami finansowania placówek oświatowych prowadzonych przez osoby fizyczne lub prawne niebędące jednostką samorządu terytorialnego. Przedstawiciele NSZZ „Solidarność” przypomnieli, że podmioty prywatnoprawne otrzymują dotacje w wielkości bieżącego utrzymania uczniów danego typu szkół (nie mniej niż kwota przewidziana w części oświatowej subwencji ogólnej), nie wykonują wielu zadań wpływających na bieżące utrzymania uczniów (poczynając od warunków pracy i płacy nauczycieli, funduszy nagród, doskonalenia, zdrowotnego, świadczeń socjalnych itp.). Dlatego z tych powodów pojawiła się koncepcja finansowania tych placówek oświatowych na podstawie oddzielnych przepisów prawa (rozporządzenia).
Termin kolejnego spotkania ustalony został na 7. lutego br.
Jerzy Ewertowski – członek Prezydium KSOiW NSZZ „Solidarność”